در جریان نوزدهمین جلسه کمیته بین‌دولتی حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس یونسکو که در پاراگوئه برگزار شد، دو میراث فرهنگی ایران در فهرست جهانی ثبت شد: «جشن مهرگان» به‌عنوان میراث مشترک ایران و تاجیکستان و «مهارت ساختن و نواختن رباب» که با همکاری ایران، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان ارائه شده بود.

جشن مهرگان

جشن مهرگان، آیینی که با آغاز فصل پاییز و اعتدال پاییزی مرتبط است، سرانجام پس از چند بار رفت و برگشت در بررسی پرونده، ثبت جهانی شد. این جشن، که از معدود جوامع زرتشتی تا برخی مناطق شمالی و جنوبی ایران هنوز برگزار می‌شود، از منظر فرهنگی و تاریخی دارای اهمیت بسیاری است. در آن مردم با یکدیگر دیدار کرده، سفره‌های خاصی می‌چینند، موسیقی می‌نوازند و هدایا ردوبدل می‌کنند. این مراسم علاوه بر جوامع زرتشتی، مورد توجه مسلمانان نیز بوده و نشانی از همزیستی فرهنگی دارد.

مهارت ساختن و نواختن رباب

رباب، ساز کهنی با بیش از هزار سال قدمت، در کنار هنر ساخت آن، به‌عنوان میراث مشترک چندین کشور منطقه ثبت شد. این ساز که بیشتر از چوب درخت توت ساخته می‌شود، جایگاهی ویژه در موسیقی سنتی ایران و دیگر کشورهای منطقه دارد. رباب علاوه بر موسیقی مقامی، در جشن‌ها و آیین‌های محلی نقش وحدت‌بخش داشته و حامل ارزش‌های فرهنگی مشترک میان جوامع مختلف است.

اهمیت ثبت جهانی

با ثبت این دو میراث، ایران بار دیگر توانست بخشی از غنای فرهنگی و هنری خود را در سطح جهانی به نمایش بگذارد. این دستاورد در ادامه ثبت‌هایی همچون نوروز، یلدا، تعزیه و مهارت‌های سنتی موسیقی و صنایع‌دستی ایران قرار می‌گیرد که نه‌تنها اهمیت فرهنگ ایرانی را برجسته می‌کند، بلکه نشان‌دهنده همکاری و تعامل فرهنگی میان کشورهای منطقه نیز هست.